.svg?ext=.svg){kind=logo}
Nieuw beleid derde cyclus
HKU heeft in februari 2024 een nieuw beleidsplan vastgesteld over de derde cyclus. Dat verwoordt onze ambitie om kunstenaars en ontwerpers op EQF-niveau 8 op te leiden tot hooggekwalificeerde professionals die complexe vraagstukken kunnen oppakken. Met de uitbreiding van de derde cyclus onderstrepen we het belang van een doorlopende leerlijn van niveau 5 tot niveau 8. Daarmee willen we de maatschappelijke impact van de kunsten verhogen, de kwaliteit van ons onderwijs verbeteren en een brug slaan tussen de academische wereld en de beroepspraktijk.
PhD of PD
De mogelijkheid om als onderzoeker aan de HKU in samenwerking met een universiteit te promoveren bestond al langer. Er is ieder jaar ruimte voor twee nieuwe PhD-kandidaten, die hun onderzoek doen onder begeleiding van een universitair hoogleraar als promotor en een HKU-lector als copromotor. Om de kansen voor PhD-kandidaten te vergroten, stelt HKU vanaf 2024 twee promotievouchers per jaar beschikbaar voor gevallen waarin de NWO Promotiebeurs voor Leraren niet wordt toegekend of lager uitvalt dan 0,4 fte.’
Daarnaast doet HKU mee aan de landelijke pilot van de Vereniging Hogescholen en het ministerie van OCW voor de introductie van een Professional Doctorate (PD) voor hbo’s. Binnen deze pilot, die tot 2029 loopt, kunnen vanuit HKU tenminste twee PD-plekken worden ingevuld. Met deze equivalent van de academische PhD wordt de mogelijkheid gecreëerd om ook zonder universitaire begeleiding een doctoraatstraject in het domein Kunst + Creatief te volgen.
Praktijkgericht onderzoek
Het verschil met de universitaire PhD is dat het bij de PD nadrukkelijk om praktijkgericht onderzoek gaat. Fundamenteel onderzoek aan de universiteit gaat doorgaans uit van de toetsing van een hypothese en het ontwikkelen van theorieën voor een kennisprobleem. Het artistiek of ontwerpend onderzoek van HKU is erop gericht om al doende oplossingen te vinden voor een concrete maatschappelijke vraag. Met interventies in een specifieke context, wordt vaak in co-creatie met anderen onderzocht wat werkt en wat niet; de uitkomst van de interventie bepaalt de volgende stap. Deze vorm van onderzoek passen we al jarenlang toe op HKU. De instelling van het Professional Doctorate is een manier om dit praktijkgerichte kunstonderzoek te bestendigen en door te ontwikkelen.
Twee PD-kandidaten
Binnen de pilot, die tot 2029 loopt, kunnen vanuit HKU tenminste twee PD-plekken kunnen worden ingevuld. Die worden door HKU en SIA samen gefinancierd. Onze eerste PD-kandidaat is Philippine Hoegen, die in mei 2023 is gestart met Performing Working, een performatief onderzoek over wat werk is en betekent. Zij wordt begeleid vanuit het HKU-lectoraat Grensverleggende Artistieke Praktijken (voorheen Performatieve Maakprocessen) en het Avans-lectoraat Culturele en Creatieve Industrie. In mei 2025 gaat de volgende PD-kandidaat van start. De werving en het ‘pre-PD-programma’ Kunst + Creatief voor deze positie vindt plaats in 2024. Het PD-traject dat daarop volgt duurt vijf jaar, waarbij vier dagen in de week aan het onderzoek worden besteed en één dag per week aan de eigen kunstenaarspraktijk.
Pilot om werkwijze vast te stellen
Omdat het om een pilot gaat – de titel is nog niet opgenomen in de wet – worden deze eerste twee PD-trajecten zorgvuldig gemonitord. Want er zijn flink wat verschillen met de klassieke PhD om te overbruggen. Om te beginnen lever je bij een PhD een proefschrift en wetenschappelijke artikelen op; bij een PD wordt dat een portfolio met een reflectie. Ook moet de PD-kandidaat als eindkwalificatie andere competenties hebben dan een PhD-promovendus. Als onderzoekende professional moet je kunnen innoveren en interveniëren. De PD is een change agent in een concrete maatschappelijke vraag; de PhD wordt een professionele onderzoeker. Hoe kun je die kwalificaties met elkaar vergelijken? En hoe pas je de eisen voor goed doctoraatsonderzoek toe bij deze nieuwe praktische invulling ervan? In deze pilot zullen we moeten uitvinden hoe je kunt voldoen aan de norm van doctoraatsonderzoek en tegelijkertijd recht kunt doen aan de eigenheid van praktijkgericht onderzoek binnen de kunsten.
Meaningful Artistic Research (MAR)
Terwijl de eigen doctoraatstitel voor hbo’s dus nog een onderzoek op zich is, groeit de interesse voor ‘klassieke’ PhD-trajecten. Zo’n academisch promotieonderzoek kan in principe in samenwerking met elke universiteit, maar HKU heeft een bijzonder convenant afgesloten met de Universiteit voor Humanistiek (UvH). Sinds juni 2023 is het voor HKU-docenten mogelijk een academische PhD in Artistic Research binnen de Graduate School van UvH te volgen. Inmiddels werken twee docent-onderzoekers binnen het zogenoemde MAR-programma aan zo’n promotieonderzoek. Vanuit HKU Theater onderzoekt Marloeke van der Vlugt met het project The Aesthetics of Touch tactiliteit in de kunst. En vanuit HKU Media onderzoekt Simona Kicurovska met het project Designing with Uncertainty hoe je kunt ontwerpen binnen een onzekere context.
Lees meer over alle doctoraatskandidaten en hun onderzoeken via de tegels hieronder.
Contact
Judith Leest: judith.leest@hku.nl