Grensverleggende Artistieke Praktijken

Het lectoraat Grensverleggende Artistieke Praktijken onderzoekt hoe kunstenaars en ontwerpers gelijkwaardig kunnen samenwerken met mensen uit andere, niet-artistieke domeinen. Met transdisciplinair onderzoek en onderwijs wordt gewerkt aan methodes om creatieve makers voor te bereiden op hun nieuwe rol in de maatschappij.

Transdisciplinaire co-creatie

Na de afsluiting van het lectoraat Performatieve Maakprocessen, heeft Nirav Christophe een nieuw lectoraat gelanceerd met een aangescherpte focus op transdisciplinaire co-creatie: Grensverleggende Artistieke Praktijken (Expanding Artistic Practices). Hierin wordt de komende jaren onderzocht hoe je co-creatie domeinoverstijgend en voor alle deelnemers gelijkwaardig kunt maken. Het doel is om aan de hand van dit onderzoek tools, methodes en werkwijzen ontwikkelen waar jonge kunstenaars en ontwerpers wat aan hebben in hun maakpraktijk, die steeds meer hybride wordt. Door in diverse contexten met verrassende partners te leren samenwerken, kunnen de kunsten een wezenlijke bijdrage leveren aan de aanpak van grotere maatschappelijke opgaves.

Stageplekken en research lounges

De officiële kick-off van het lectoraat was op 23 november 2023, op het symposium Mind the GAP. Wetenschappers, kunstenaars, ontwerpers, cultuurmakers en onderwijsprofessionals gingen samen met casussen uit de praktijk aan de slag. In de komende periode worden grenzen van transdisciplinaire co-creatie verder verkend. Thematische onderzoeksgroepen, van zo’n twintig docent-onderzoekers van verschillende HKU Schools werken hiervoor samen. Vijf daarvan voeren hun praktijkonderzoek in de vorm van een promotieonderzoek (PD/PhD) uit. Er zijn ook onderzoeksstages ingericht voor studenten van verschillende schools. Bovendien worden er ‘research lounges’ georganiseerd waarvoor nadrukkelijk ook studenten en docenten die nog niet bij het lectoraat betrokken zijn worden uitgenodigd. Het lectoraat is er voor iedereen die op HKU leert en werkt. Alle ervaringen worden uiteindelijk gebruikt om het kunstonderwijs beter af te stemmen op de praktijk waar HKU-alumni in terechtkomen.

Verdieping van pilotprojecten

Een aantal succesvolle pilotprojecten uit de vorige onderzoeksperiode krijgt een vervolg in het nieuwe lectoraat. Voorbeelden daarvan zijn projecten als Performing Working, Prikkel, Robotstories (vervolg: Expanding Narratives) en In Search of Stories. Zo werd voor In Search of Stories de afgelopen jaren in samenwerking met het UMC Amsterdam onderzocht hoe het ervaren en maken van kunst ondersteuning kan bieden in de laatste levensfase van mensen die terminaal ziek zijn. Negen kunstenaars werden begeleid en getraind om in co-creatie met vier geestelijk verzorgers en drieëntwintig terminale patiënten een kunstwerk te maken. Voor zowel de patiënten als de kunstenaars en onderzoekers leverde dat veel op. Zoals een nieuwe vorm van ondersteuning bij het omgaan met een ongeneeslijke ziekte. De artistieke verbeelding van een lastig thema én de ontwikkeling van nieuwe trainingsmethodes voor transdisciplinaire co-creatie. Na de afsluitende expositie die tot februari 2024 in het ziekenhuis te zien is, wordt doorgewerkt aan een publicatie die het traject vastlegt en de betekenis ervan interpreteert voor het vakgebied en het onderwijs.

Onderzoeksgebied

  • Het lectoraat kent drie thematische onderzoeksgroepen, die ieder onderzoeken hoe bepaalde artistieke werkvelden en contexten steeds verder hun grenzen verleggen:

    - de onderzoeksgroep Expanding Scenography
    - de onderzoeksgroep Expanding Voices
    - de onderzoeksgroep Expanding Dissemination

    Kernteam

    Nirav Christophe, lector
    Heny Dörr, senior onderzoeker
    Marjolijn van den Berg, coördinator onderzoeksgebieden

    Looptijd

    2022-2026

    Het lectoraat Grensverleggende Artistieke Praktijken maakt deel uit van het onderzoeksgebied Creatieve Maakprocessen en Multidisciplinariteit.


  • Het lectoraat Grensverleggende Artistieke Praktijken richt zich op transdisciplinaire samenwerkingen. Dit betekent dat onderzoeksprojecten in samenwerking worden gedaan met partners uit de praktijk en uit andere domeinen. Voor de huidige onderzoeksprojecten zijn de volgende partners betrokken:
    PRIKKEL: dit is een samenwerkingsproject van Schweigman&, Buitenplaats Doornburgh, HKU en UMC Utrecht.

    In Search of Stories: de samenwerkingspartners voor dit project zijn University Medical Centre Amsterdam, Maastricht University Medical Centre, Amsta, Spaarne Gasthuis Haarlem, Radboud University Nijmegen, HKU Utrecht University of the Arts, KWF Kanker Bestrijding, Stichting Geneeskunst, Stichting voor Patiënten met Kanker aan het Spijsverteringskanaal.

    Robotstories / Expanding Narratives: de partners voor dit project zijn Wintertuin, Vrije Universiteit, ArtEZ, Vitalis WoonZorgGroep en AxionContinu.

    Performing Working: dit project is een transdisciplinaire samenwerking van HKU lectoraat Performatieve Maakprocessen en Avans lectoraat Cultural and Creative Industries met een academisch ziekenhuis (UMCU) en een culturele presentatie instelling (Marres, Huis voor Hedendaagse Cultuur), vanuit het werk van artistiek onderzoeker Philippine Hoegen.

  • Vanuit HKU verschijnen regelmatig boeken en andere publicaties. Deze kun je terugvinden in onze publicatiedatabase en onder HKU Press. Met onze publicaties willen we een brug vormen tussen onderzoek, onderwijs en werkveld. Afgelopen jaar kwam onder andere uit: Superhero or Design Zero, Denk je dat de robot eenzaam is ’s nachts en Een informele handleiding voor ziekte.

  • Aina Roca
    André Aguedes
    Anke Jongejan
    Anne Leijdekkers
    Ariane Trümper
    Daniela Moosmann
    Els Cornelis
    Hannah Wierda (oud stagiair)
    Henny Dörr
    Isabel Vegaznones (stagiair)
    Jorrit Thijn
    Judith Hazeleger
    Lies Wijnterp
    Lisa Tiersma
    Marcel Dolman
    Marieke Vriend
    Marjolijn van den Berg
    Marloeke van der Vlugt
    Martijn de Rijk
    Ninke Overbeek
    Nirav Christophe
    Nynke Winkler Prins
    Philippine Hoegen
    Sohrab Kashani
    Tjallien Walma van der molen
    Trudy Hekman
    Vinny Jones
    Yiling Hun

    Begeleidingscommissie:
    Caspar Nieuwenhuis
    Mir Wermuth
    Milona Reigman
    Emilly Huurdeman
    Marcel Cobussen

Contact

Er worden de komende tijd meer afgeronde pilots verdiept, nieuwe projecten opgestart en resultaten gepubliceerd. Wil je op de hoogte blijven of meedoen? Meld je dan aan voor een van de komende research lounges of stuur een mailtje naar research@hku.nl.