EN

Meaningful Artistic Research

Hogeschool voor de Kunsten Utrecht en Universiteit voor Humanistiek bundelen hun krachten, op het gebied van kunst en wetenschap. De samenwerking kent de naam Meaningful Artistic Research (MAR), met betekenisvol artistiek onderzoek als verbindende factor.

Meaningful Artistic Research

Meaningful Artistic Research (MAR) bestendigt een duurzame samenwerking tussen de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht (HKU) en de Universiteit voor Humanistiek (UvH) op het gebied van kunst en wetenschap. De samenwerking maakt het mogelijk om binnen de Graduate School van de UvH te promoveren op artistiek onderzoek. Daarnaast houdt MAR zich bezig met onderwijsinnovatie, fondsenwerving, publicaties, en het organiseren van bijeenkomsten en congressen. Ons doel is om kennis en creativiteit te delen, en uit te groeien tot een breed en levendig platform voor onderzoekers, wetenschappers, kunstenaars, ontwerpers, curatoren, makers, studenten, docenten, studiebegeleiders en geïnteresseerden in het werkveld.

De kern van MAR is transdisciplinair artistiek onderzoek. We willen creëren én interpreteren, door makend te onderzoeken en onderzoekend te maken. Kunst brengt namelijk unieke vormen van kennis voort, die van belang zijn voor een betekenisvolle, humane samenleving. MAR verkent vragen als: Wat is kennis en hoe komen we tot deze kennis? Wat levert de ontmoeting tussen kunst en humanistiek op voor ons begrip van menselijkheid? Hoe draagt deze ontmoeting bij aan een waardige en betekenisvolle relatie met elkaar en met de wereld om ons heen?

Onderzoeksperspectieven

MAR brengt de onderzoeksperspectieven van HKU en UvH samen. Onderzoek aan HKU richt zich op creatieve maakprocessen. Er is ruimte voor experiment, voor praktijkgerichte en empirische methodologieën, en voor een werkwijze waarbij de onderzoekers zelf, als makers, deel uitmaken van het onderzoek. De lichtpunten van HKU - zorg en welzijn, identiteit en inclusie, en circulariteit en duurzaamheid - zijn leidend. Aan de UvH richt onderzoek zich op actuele maatschappelijke vragen rondom humanisme, betekenisvol leven, en een rechtvaardige en zorgzame samenleving. Filosofische, sociaal- en geesteswetenschappelijke benaderingen worden hier gecombineerd.

Het onderzoek in, naar en via creatieve maakprocessen stimuleert nieuwe manieren van doen en denken, ook in niet-artistieke domeinen. Tegelijkertijd bieden uiteenlopende onderzoeksbenaderingen verdieping en context aan artistieke praktijken en omgekeerd.

Promotietrajecten

MAR biedt de mogelijkheid om een promotietraject met artistiek onderzoek uit te voeren. Het creatieve proces wordt erkend als geldige onderzoeksmethode, en het artistieke maakwerk telt mee in de beoordeling. Momenteel lopen er meerdere promotietrajecten.

Marloeke van der Vlugt onderzoekt het belang van tastzin. Haar onderzoek naar aanraakbaarheid in en door kunst begint bij haar eigen kunstenaarspraktijk, waarin ze op zoek gaat naar een tactiel creatieproces met sculpturale, onvoorspelbare materialen en technieken. De artefacten die hieruit voortkomen, deelt zij met het publiek in interactieve performances. In een tijd waarin aanraken snel wordt geassocieerd met risico en taboe, zoekt Marloeke naar manieren om tactiele sensaties te activeren.

Simona Kicurovska onderzoekt hoe digitale automatiseringstechnologieën, zoals algoritmen en AI, het veld van grafisch ontwerp transformeren. Zij bevraagt wat ontwerpers wél kunnen doen en wat niet geprogrammeerd kan worden in digitale ontwerp systemen. Haar onderzoek richt zich op ‘designer manieren van kennis’, die bijdragen aan maatschappelijk verantwoorde betrokkenheid in tijden van geautomatiseerd, algoritmisch ontwerp.

Marielle Schuurman onderzoekt Co-creative Artistic Research Ecologies, die onderdeel zijn van het programma Creating Cultures of Care. In CARE-labs werken kunstenaars en ontwerpers samen met bewoners, cliënten, professionals, beleidsmakers, studenten en onderzoekers, rondom vragen als ‘wat betekent het om te leven met dementie?’ of ‘wat kan muziek betekenen voor verpleegkundigen, patiënten en hun naasten, na een ingrijpende operatie?’ Deze artistieke praktijken brengen niet alleen op individueel niveau, maar ook in de onderlinge relaties veel teweeg, voor alle betrokkenen. Hoe ontstaan hier nieuwe concepten en praktijken van zorg én kunst?

Projecten en publicaties

Hieronder een overzicht van enkele gerelateerde projecten en publicaties.
Designing with uncertaintyThe Aesthetics of Touch

Betrokken medewerkers

  • Works at HKU as a professor, researcher and lecturer. He writes for theatre and radio. His radio plays have been broadcast in 12 countries. As a theatre writer, he specialises in direct collaboration with other theatre disciplines. Nirav Christophe is a writer, dramaturge, process consultant, expert in Dutch and internationally renowned teacher and educator of writing. He specialises in the pedagogy of writing for theatre and is an expert in the field of creativity processes, particularly creative processes for theatre. In this field, he is an authority on co-creation and on conducting practice-based research.

    Click here for more information about Nirav.
  • Works at HKU as a professor, researcher and lecturer. He studied Economics & Business at Erasmus University Rotterdam, and obtained an MBA from Western Illinois University. Since 2010, he has been concentrating on research into the role of entrepreneurship and business models in creative and cultural organisations. This has resulted in various publications on this subject, including the book “Creative Jumpers: Businessmodellen van groeiondernemingen in creatieve industrieën”, published in 2012. In 2020, he obtained a PhD in applied economic sciences from Antwerp University with a doctoral thesis entitled: “Balancing the creative business model”. Walter lectures on the themes of entrepreneurship, business models and innovation management at various institutes in the Netherlands and Belgium.

    Click here for more information about Walter.
  • Is associate lector (senior onderzoeker) bij HKU binnen het onderzoeksdomein Creatieve Maakprocessen en Ondernemerschap waarbinnen onderzoek wordt gedaan naar kunst en haar maatschappelijke waarde(n). Daarnaast geeft ze in 1 dag in de week les binnen de Bachelor Design for Change and Innovation. Ze is een van de coördinatoren en ontwikkelaars van de Minor Creative Research for Change. Daarnaast doceert ze onderzoeksvaardigheden en techniekfilosofie, coacht ze makend onderzoek en begeleidt ze afstudeerders.

    Click here for more information about Veerle.
  • Is kunstenaar en HKU-docent. Ze is een van de eerste PhD-kandidaten binnen MAR. Haar promotie-onderzoek ‘The Aesthetics of Touch’ is daarmee een ‘artistic research PhD’: een promotietraject waarin HKU met de Universiteit van Humanistiek samenwerken om promotieonderzoeken vanuit en i.s.m. een kunsthogeschool mogelijk te maken. Marloeke onderzoekt het belang van de tastzin. In een tijd waarin aanraken wordt geassocieerd met risico en taboe, zoekt zij juist naar manieren om tactiele sensaties te activeren.

    Click here for more information.
  • Is ontwerper en HKU-docent. Ze is een van de eerste PhD-kandidaten binnen MAR. Ze onderzoekt hoe digitale automatiseringstechnologieën (algoritmen / AI) het veld van grafisch ontwerp transformeren. Zij bevraagt wat ontwerpers wél kunnen doen en wat niet geprogrammeerd kan worden in digitale ontwerp systemen. Haar promotie-onderzoek richt zich op ‘designerly ways of knowing' die bijdragen aan maatschappelijk verantwoord (socially response-able) engagement in tijden van geautomatiseerd, algoritmisch ontwerp.

    Click here for more information.
  • Her work focuses on moral creativity in a caring society. Her approach to care, morality and creativity is not instrumental - a means to an end - but a way of being that is central to our humanity. Care is difficult to grasp, but we all know its presence or absence. Merel works from the thought that attentiveness to what dwells outside our conceptions and maybe even language, can offer us another approach to the challenges we face in the humanities, our institutions and society. She works with artistic modes of inquiry to understand moral dimensions of care and to develop 'care imaginaries'. Her work is a fusion of language, drawing, painting and installation. It results in conversations, (scholarly) publications, talks, workshops, projects and exhibitions.

    Click here for more info about Merel.
  • Is sinds september 2023 werkzaam bij de UvH als hoofddocent Zorgethiek en Kunst. Louis is een transdisciplinair wetenschapper met een trackrecord in het ontwikkelen van onderzoek en onderwijs op het snijvlak van hedendaagse kunst en kritische theorievorming rond sociale en planetaire rechtvaardigheid. Louis combineert een klassieke achtergrond in de geesteswetenschappen met een specialisatie in de hedendaagse gender- en diversiteitsstudies. Eerder werkte hen als universitair docent Genderstudies bij de afdeling Letteren en Kunst aan de Faculteit der Cultuur- en Maatschappijwetenschappen van de Universiteit Maastricht. Als onderzoeker bestudeert Louis de socio-politieke en ethische waarde van hedendaagse performancekunst vanuit feministische, queer-ecologische en dekoloniale perspectieven. In het lopende boekproject "Radical Worlding: Performance and the Ethics of Decreation" brengt Louis deze perspectieven in dialoog met het filosofische, mystieke en zorgethische denken van Simone Weil.

    Lees hier meer over Louis.
  • Is verbonden aan het Team Versterken en Ontwikkelen Onderzoek van HKU. Ze houdt zich o.a. bezig met subsidieadvisering en onderzoeksbeleid voor praktijkgericht onderzoek binnen de kunsten, waaronder het derdecyclus-onderzoek (de PhD en de HBO-pilot van de Professional Doctorate: PD). Ook is ze betrokken bij de vormgeving van de samenwerking tussen UvH en HKU.
    Judith heeft een achtergrond in de humanistiek en promoveerde op een (rechtstheoretisch) onderzoek naar bemiddelingspraktijken tussen daders en slachtoffers in het strafrecht (Restorative Justice). Eerder deed ze o.a. onderzoek naar normatieve professionaliteit binnen de Amsterdamse politie en naar diverse zorgpraktijken binnen wijkteams en de jeugd- en ouderenzorg (vanuit Stichting Presentie).
  • Is projectcoördinator van MAR. Marieke’s interesse gaat uit naar kunst aan de ene en gezondheid aan de andere kant. In diens projecten als curator en cultuurwetenschapper komen deze twee thema’s dan ook vaak samen. Marieke houdt zich bezig met vragen als: Wanneer is iemand gezond en wie bepaalt dat? Hoe kan de samenleving gelijkwaardiger worden, met minder stigmatisering en meer toegankelijkheid? Op welke manier kan de ervaring van kunst bijdragen aan welzijn? Hoe kunnen emoties, herinneringen of gedachtes zich fysiek manifesteren? Na de bachelor Algemene Cultuurwetenschappen en de onderzoeksmaster Art and Visual Culture aan de Radboud Universiteit Nijmegen heeft Marieke bij verschillende kunstinstellingen en evenementen gewerkt als (assistent) curator, programmacoördinator en publieksbegeleider.

    Lees hier meer over Marieke.

  • Marielle Schuurman is grafisch ontwerper en actieonderzoeker. Zij deed de afgelopen jaren o.a. onderzoek naar flexibeler kraamzorg (de Kraamdialoog) en transdisciplinair samenwerken aan leeftijdsvriendelijke gemeenschappen (Age-Friendly Communities). Ze ontwerpt creatieve werkvormen om echt sámen met betrokkenen op zoek te gaan: wat ontstaat er, als je vertrekt vanuit (gedeelde) waarden, ervaringskennis en creativiteit? De samenwerking in ecosystemen in de natuur is een grote inspiratiebron voor haar beeldende werk.