Bea de Visser

‘No horses on Mars’ (2024) van multidisciplinair kunstenaar en docent Bea de Visser is een documentaire over haar onderzoek naar de zintuiglijke waarneming van paarden en werd geprezen met een Gouden Kalf-nominatie. Voor de expositie OFFSCREEN maakte ze een vertaling hiervan naar de tentoonstellingsruimte van AG.

De documentaire ‘No Horses on Mars’ is onderdeel van het drieluik ‘The Animal Gaze’. In het eerder verschenen ‘The animal that therefore I am’ onderzocht De Visser de relatie en communicatie tussen mens en dier. In dit vervolg wil zij de mensen meenemen in de belevingswereld van het dier, in dit geval een paard. De Visser: ‘Met een blikveld van zo’n 340 graden, onafhankelijk draaibare oren en gescheiden hersenhelften is die belevingswereld heel anders dan die van een mens. Daarbij focust de film op de positie van de mens ten opzichte van het dier, vanuit macht, dominantie en controle. In de relatie tussen mens en dier gaat nogal wat mis - vaak bewust, maar ook onbewust.’



Hoe vreemder, hoe beter

De Visser houdt ervan om mensen en dieren te observeren en om zich daarin te verplaatsen: ‘Vanuit die perspectieven schrijf ik verhalen. Hoe vreemder iets voor mij is, hoe interessanter. Dieren intrigeren mij omdat ze een wereld openen naar rituelen, verschillende manieren van contact maken en unieke ervaringen. Met mijn films wil ik die ervaringen delen, mensen raken, ontroeren en hopelijk ook aanzetten tot nadenken.’



Auditieve vertaling

Om de belevingswereld van het paard te onthullen, deed De Visser onderzoek naar het zicht, gehoor en de hersenfuncties van paarden: ‘Om een idee te krijgen van het gedrag van een vluchtdier, heb ik paarden getraind met onder meer GoPro's en zendermicrofoons. Voor de film heb ik alle beleving en kennis moeten terugbrengen naar het auditieve en gezichtsvermogen van de mens binnen de conventies van de cinema. De installatie die ik maakte voor OFFSCREEN zoomt nog meer in op de geluidswereld. Al lopend door de expositieruimte van AG krijg je een akoestische weergave van het frequentiebereik van het paard.’

Dialoog met de wetenschap

De Visser staat al ruim tien jaar voor de klas, als docent Audiovisual Media bij HKU Media. Ook binnen haar docentschap is verdieping een belangrijk thema: ‘Ik wil studenten het plezier in het maken en experimenteren meegeven. Het is belangrijk dat je daarbij over de horizon kijkt van wat je denkt te weten. Ga in gesprek met de ander, ga de dialoog aan met de wetenschap en besef dat je met verbeelding nog verder kunt gaan. Blijf verrassen, blijf verwarren en kies daarbij je eigen pad. De ‘open blik’ moet je blijvend oefenen, wil je naar een veranderende wereld blijven kijken. Inhoudelijk gezien vind ik machtsstructuren, controle en manipulatie belangrijke thema’s. Baseer je op onderzoek en gebruik je verbeelding. Vanuit mijn beroepspraktijk zou ik zeggen: hoe groot of klein je budget ook is, maak je film op het moment dat die zich aandient. Laat dat moment niet voorbijgaan.’

Een typische HKU-student

Wat een échte HKU-student typeert volgens De Visser? ‘Onze studenten zijn nieuwsgierig, persoonlijk bewust en hebben een grote drijfveer om zich te positioneren. Het is prachtig als ze de regie nemen over hun makerschap en beseffen welke route ze kunnen nemen voor hun eigen ontwikkeling. Als docent geniet ik van de gesprekken met hen over het vak, de samenleving en cultuur waarin we werken, over verschillen in perspectieven en persoonlijke invalshoeken. Zolang ik hen iets te bieden heb, wil ik studenten blijven volgen. Op wat voor een manier dat is, zal de toekomst uitwijzen.’