EN

Hikikomori

William Knies

William Knies (23) studeerde in 2020 af bij Illustration met werk over het Aziatische fenomeen hikikomori. Dat is Japans voor: naar binnen keren. Klinkt als een milde vorm van harakiri?

VR companion

Voor sommigen komt hikikomori wellicht over als ‘sociale’ zelfmoord, voor de Japanse jongeren die hier zelf voor kiezen niet. Zij sluiten zich namelijk vrijwillig maandenlang in hun kamer of appartement op en leven daar grotendeels in virtual reality. De hikikomori-jongeren verbreken al hun sociale contacten uit de fysieke wereld en duiken onder in een digitaal bestaan. En dat doen zij niet vanwege corona. Wat beweegt deze hedendaagse jonge kluizenaars?

In het fraai gestileerde afstudeerwerk Hikikomori creëert William Knies een intrigerend inkijkje in het bestaan van zijn binnenshuis levende personage. Zijn film combineert drie perspectieven: de buitenwereld (die niet meer bestaat voor het personage), zijn leefwereld in zijn appartement, en zijn vr companion, het personage waar hij virtueel contact mee heeft.

Podcast

Deze thematiek was voor het Utrechtse stadslab RAUM aanleiding William te strikken voor de eerste aflevering van hun net gelanceerde podcast over eenzaamheid. Hierin gaat William in gesprek met filosofe Marjan Slob (56). Slob schreef onlangs het boek De lege hemel: over eenzaamheid. Daarin vraagt zij zich af of de oudere generatie het online leven van twintigers niet te negatief bekijkt. Is het label van eenzaamheid dat op zo’n leven wordt geplakt een vooroordeel? Zijn jongeren misschien juist socialer geworden door de manieren van ontmoeten die online mogelijk zijn?
In de podcast legt William gedetailleerd uit wat hikikomori precies is en voorspelt hij dat het ook naar de westerse wereld zal overslaan. De hamvraag is uiteraard of de jongeren die hikikomori leven zich per definitie eenzaam voelen. William vertelt dat hij online veel sneller mensen ontmoet met dezelfde fascinaties als hijzelf. Daardoor is er sneller verdiepend contact dan in de fysieke wereld. Ook Slob ziet dat voordeel. Online ben je makkelijker jezelf en hoef je je minder aan sociale conventies te houden. Hierdoor laten mensen sneller hun echte ik zien. Slob denkt dat de jongeren die vrijwillig aan hikikomori doen niet per definitie eenzaam zijn. Ook daar moeten we oppassen voor een snel oordeel. Slob in de podcast: ‘Eenzaamheid is immers pas erg als je eronder lijdt’.

Bekijk de film en beluister de podcast
tekst Edwin Verhoeven / beeld William Knies

De maker