Morning with MAR

"Misschien begint het onderzoek
uiteindelijk met plezier
met de interesse in het ervaren
hier en nu en nu en hier
Ook samenwerken is niet later maar altijd nu
zoals bijvoorbeeld vandaag tussen UvH en HKU”

Zo sprak Nirav Christophe ter afsluiting van Morning with MAR. Het plezier in onderzoek en de interesse in ervaren zijn de gehele ochtend inderdaad duidelijk merkbaar.

Ook al was Meaningful Artistic Research (MAR) formeel gezien al eerder begonnen, vrijdag 12 april 2024 was het eerste begin voor betrokkenen die zelf met kunst en onderzoek bezig zijn. We verkenden de samenwerking tussen de Hogeschool voor de Kunsten en Universiteit voor Humanistiek verder, met, in de woorden van Nirav, “een gezamenlijk ontbijt - op een onchristelijke tijd.”

Louis van den Hengel opent de ochtend met een mooi persoonlijk verhaal over wat ‘beginnen’ voor hen betekent, na in het ziekenhuis te hebben gelegen met een extreem geval van COVID: “De dankbaarheid dat met iedere ademhaling het leven opnieuw kan beginnen, maar ook de wetenschap dat bij mijn laatste ademhaling het leven niet ophoudt. ‘Het zijn organismes die sterven’, zei de filosoof Gilles Deleuze al, ‘niet het leven zelf’.”

Merel Visse en Nirav Christophe gingen daarna in gesprek met bestuurders Edwin Jacobs (HKU) en Joke van Saane (UvH). MAR creëert volgens Edwin een moment om betekenis door te geven aan anderen. Dit draagt bij aan een rijkere geest en een rijkere omgang met elkaar. Bij ‘beginnen’ denkt Edwin aan het nummer ‘Liefde van Later’ van Herman van Veen: “En zo hebben we dan toch geleerd / Je kunt altijd opnieuw beginnen”. Je kunt altijd een breuk overzien naar de toekomst. Ook bij Joke staat ‘beginnen’ voor hoop. Iets staat op het punt te gebeuren, iets ontvouwt zich, er zijn ontelbaar veel mogelijkheden. Ze ziet onderzoek als tussenruimte, waar nieuwe manieren van kennis zich ontsluiten en ontstaan. Creatie is in haar ogen altijd in verbinding met anderen.

In zijn lezing vertelt Dr. Gustaaf Bos over Project Wave, waarin juist die verbinding centraal staat. Project Wave draait om de vraag hoe outsider-onderzoekers perspectieven in vastlopende complexe zorgpraktijken kunnen oprekken of verrijken. Deze ‘outsiders’ zijn bijvoorbeeld een drummer, animator, ex-militair, en een sociaal ontwerper. Zij komen in contact met iemand met een verstandelijke beperking en/of moeilijk verstaanbaar gedrag, diens familie en naasten, en zorgmedewerkers. Al deze mensen, met verschillende belevingswerelden, wisselen kennis en ervaring uit. Dit contact uit zich een gezamenlijk artistiek werk, zoals een animatiefilm, een gedichtenbundel, of een muziekmiddag. Onderzoek is in dit project een ‘experimenteel-relationele ontmoetingsruimte’, waarin persoonlijk contact altijd het beginpunt is.

Ook de werksessies van Tom Maassen, Shirley Niemans en Laura Mudde gaan over beginnen: Hoe maak je kennis? Waar begint kennis, hoe begin je een onderzoek of creatief proces? Bij Shirley werken we met en vanuit organisch materiaal, en leren we (van) natuurlijke processen. Laura neemt meerdere vormen van kennis onder de loep, die voortkomen uit verschillende handelingen en disciplines. Bij Tom verkennen we hoe wij ons lichaam zien in ons werk.

De rode draad van de ochtend zit niet alleen in het plezier in onderzoek en de interesse in ervaren, maar ook in hoop: hoop door de mogelijkheid om altijd opnieuw te kunnen beginnen, hoop op nieuwe perspectieven door samen te werken, hoop om tot nieuwe kennis te komen die van belang is voor een rijke, betekenisvolle, humane samenleving.

Wil je graag op de hoogte gehouden worden van MAR? Dan kun je je inschrijven voor de nieuwsbrief door een mail te sturen naar marieke.folkers@hku.nl.

Foto’s door Thomas de Wit