EN

Open Theatre in speciaal onderwijs: ‘Niks staat vast’

Twee alumni van de richting Docent Theater vertellen over hun ervaringen met de lesmethode 'Open Theatre'.
Open Theatre in speciaal onderwijs: ‘Niks staat vast’
Studenten van de richting Docent Theater worden opgeleid voor een breed werkveld. Zo kunnen ze in het reguliere onderwijs terecht, maar ook in het speciaal onderwijs. Bij Docent Theater komen de juiste vaardigheden daarvoor aan bod tijdens de non-verbale lesmethode Open Theatre. Oudstudenten Emése en Koen vertellen over hun ervaringen met deze methode.

‘Stuur hem er maar uit’

Emése van der Steen kwam voor het eerst in aanraking met speciaal onderwijs tijdens haar stage op een reguliere middelbare school. Voordat zij startte met de eerste les kreeg ze van een leraar te horen: “Dat is een lastige leerling. Als hij zich misdraagt, stuur hem er dan maar uit.” ‘Toen ik eenmaal voor de klas stond kon ik bijna niet geloven dat de leraar het over deze leerling had. Ik had gelijk een klik met hem. Vanaf dat moment ben ik juist de plekken op gaan zoeken waarvan mensen zeggen: “Daar kun je beter geen theater maken.”

Fouten bestaan niet

Na haar stage deed Emése onderzoek naar lesmethodes voor speciaal onderwijs en kwam uit bij Open Theatre. Ze volgde een driedaagse cursus in Engeland waar ze werd getraind door oprichter Richard Hayhow. Emése: ‘Het kan een uitdaging zijn om met kinderen uit speciaal onderwijs verbaal te communiceren, omdat hun hersenen anders werken dan bij neuro-typische mensen.’ Open Theatre is een non-verbale lesmethode waarbij zonder woorden en ondersteund door muziek, scènes worden gespeeld voor en door leerlingen. Door middel van herhaling, structuur en objecten worden de leerlingen begeleid in het samen spelen van theatrale scènes. Op die manier krijgen ze de mogelijkheid zich te uiten en te presenteren. Emése: ‘Tijdens deze lessen kan iedereen meedoen. Fouten bestaan niet, niks staat vast. Vandaar ook de naam: Open Theatre’.

Verwondersessies

Sinds twee jaar werkt Emése als docent bij de opleiding Docent Theater aan HKU. Tijdens haar lessen, waarin ze tweede- en derdejaarsstudenten voorbereidt op werken in speciaal onderwijs past ze de methode Open Theatre toe. Dat doet ze in zogenaamde Verwondersessies. ‘[MOU2] Tijdens Verwondersessies krijgen studenten les in een methode die nieuw is voor hen en waar ze zich over kunnen verwonderen. Er zijn veel HKU-studenten die vanuit de lessen stage gaan lopen in het speciaal onderwijs. Koen van der Heijden is daar een voorbeeld van. Hij is ooit als stagiair in het speciaal onderwijs begonnen en is nu werkzaam op de Jeugdtheaterschool Zuidoost. Dat vind ik ontzettend mooi om te zien’.

Oprecht contact

Koen maakte voor het eerst kennis met speciaal onderwijs tijdens een Open Dag van HKU waar Emése een les Open Theatre gaf. Toen hij zich tijdens zijn studie verder wilde ontwikkelen in het speciaal onderwijs ging hij op zoek naar een buitenlandstage en kwam terecht bij Make/Sense Theatre: een Engels theatergezelschap dat creëert voor, door en met de neurodiverse gemeenschap. ‘Ik leerde hier werken met verschillende methodes, waaronder Open Theatre. Wat me het meest is bijgebleven, is het contact dat ik maakte met een leerling. Toen we oogcontact maakten zag ik zoveel opluchting in die ogen dat ik dacht: misschien is dit de eerste keer deze week dat hij maakt met een ander mens’, aldus Koen. Voor zijn afstudeeronderzoek onderzocht hij wat startende theaterdocenten moeten weten voordat zij het speciaal onderwijs instappen. De conclusie van het onderzoek bleek telkens opnieuw: het belangrijkste is oprecht contact maken met je leerling, het gedrag van de leerling begrijpen en daar de juiste aanpak bij vinden.
Foto: Bart Grietens

‘Representatie is super belangrijk’

Emése heeft grote doelen voor ogen: ‘Het zou mooi zijn als de methode zich als een olievlek over Nederland verspreidt en dat alle leerlingen in het speciaal onderwijs de methode leren kennen. Wij hebben vanuit de Jeugdtheaterschool Zuidoost (JTSZO) met meerdere HKU Docent Theater-alumni op een school in Eindhoven een pilot gedaan, dus dat is een goed begin. Daarnaast is het een droom van Emése dat leerlingen in speciaal onderwijs zelf ook theaterlessen gaan geven. ‘Dat dit kan heb ik zelf ervaren tijdens mijn stage in Engeland. Een autistische jongen geeft nu les, samen met de dramadocent waarvan hij zelf ooit les kreeg. Representatie is super belangrijk. Ik wil dat de leerlingen voelen dat een baan binnen de culturele sector haalbaar is.’

Meer informatie over de lesmethode vind je op www.opentheatre.co.uk