'Ik ben een open boek'

Esmay van Loenen is extravert. Queer. Schuwt de controverse in diens werk allerminst. Én groeide op in de Biblebelt, onder het motto: ‘Doe maar gewoon dan doe je al gek genoeg’. Een recept voor rebellie, maar met diens bijzonder persoonlijke werk wil Esmay juist bruggen bouwen tussen die twee werelden.

Een grote tijdlijn siert de muur van diens atelier. Esmay maakt voor diens afstuderen een installatie over diens eigen leven: de tijdlijn biedt alvast een tipje van de sluier van de momenten die daarin te zien zijn. Van diens eerste ongesteldheid (foto’s van onderbroeken met bloed) tot het verwijderen van diens spiraaltje, die verpakt in een mooi zakje aan de tijdlijn hangt. Van ‘gamer-girl’ naar ‘art-ho’. Met daarboven in feestelijke opblaasletters: boy or girl. In dit geschreven stuk refereren we naar Esmay als die/diens. Maar zij/haar mag ook, zegt ze: Esmay is gender fluid.

Kunst is altijd persoonlijk, maar bij Esmay komen we wel heel dicht op of zelfs onder diens huid. ‘Ik heb een grote behoefte om vast te leggen wat ik meemaak. Ik ben een open boek. Ik ga wel onderzoeken in mijn afstudeerwerk waar voor mij de grens ligt, maar het is wel de kracht en kern van mijn werk.'

Biblebelt

Het feit dat Esmay uit de Biblebelt komt speelt een grote rol in diens werk. In de Fundatie exposeerde die een installatie met onder andere een groot kruis met een cirkel erop. ‘Een vrouw-symbool gecombineerd met het kruis. Als in: geloof in jezelf. In iets anders dan God.’ De Biblebelt omschrijft die als een bubbel, die die graag aan onderzoek onderwerpt. Voor diens afstudeeronderzoek houdt die interviews met mensen uit de kerk, met vrienden die ook christelijk zijn opgevoed en nu queer zijn. ‘Mijn onderzoek gaat breder dan de kerk: ook de calvinistische omgeving en denkmanier. Die ‘doe normaal dan doe je al gek genoeg’-mentaliteit. Maar ja, ik kan niet normaal doen. Ik wil gek doen. Queer zijn gaat voor mij ook niet alleen over seksualiteit, maar ook over het anders mogen zijn. En hé, wat is normaal überhaupt?’ Toch wil die juist niet polariseren, maar verbinden en bruggen bouwen. ‘De kerkgemeenschap is ook heel mooi, al geloof ik zelf niet meer. Het gaat om community, om liefde.

Verbinden, dat vindt Esmay belangrijk. Ook binnen Beeldende Kunst is ze een verbindende factor. Organiseert die spelletjesavonden, praat die met iedereen. ‘Dat hele individuele kunstenaarschap gaat voor mijn gevoel wat meer naar de achtergrond. Het is meer samen, wat luchtiger. Zo zie ik de toekomst van de kunst ook: meer samenwerken, om zo verandering te brengen in de samenleving.'

Voor HKU volgde Esmay de mbo-opleiding Nimeto. ‘Dat was ook creatief, maar wel heel braaf en afgekaderd. Daar ging ik tegenaan schoppen. Ik wil kunst maken. Fine Art bij HKU was het enige waarvoor ik me na mijn afstuderen had aangemeld. Ik moest echt hierheen, had geen plan B.’

Die vastberadenheid werd nog extra bevestigd tijdens de open dag die die destijds bezocht. ‘Ik vond het heel spannend, maar er heerste hier zo’n fijne sfeer. Toen ik door de ateliers liep, kwam ik helemaal los. Iemand had een mal van borsten gemaakt. Toevallig had ik zelf ook net zoiets gemaakt, van mijn eigen borsten. Toen dacht ik echt: “Wow, mensen maken dat hier gewoon voor school, en dat is dan kunst."

Proberen en ontdekken

Nu die in diens laatste jaar zit kan die wel concluderen dat HKU diens verwachtingen heeft waargemaakt. ‘Ik heb wel ervaren dat ik kan doen wat ik wil doen. Je kunt van alles proberen, ontdekken. Dat past goed bij mij. De diversiteit in het vakkenpakket is groot. Wat ik toekomstige eerstejaars wel wil meegeven is dat je assertief moet zijn. Voor jezelf opkomen. Dat vergt zelfdiscipline.'

Hoe ziet Esmay diens toekomst? Lachend: ‘Die vraag krijg ik vaker de laatste tijd. Het lijkt me fijn mijn eigen atelier te hebben, maar ik wil ook workshops geven. Dingen organiseren vind ik leuk, samen met anderen. Ik wil iets maken wat je kunt begrijpen, ook als je geen kunstachtergrond hebt. Vage verhalen vind je niet bij mij. Ik heb wel die Nederlandse directheid in mijn werk.’