'Het eindexamen van de toekomst'

Eindexamen van de toekomst

Een van die maatschappelijke vraagstukken is het eindexamen van de middelbare school. ‘Het Centraal Instituut voor Toetsontwikkeling (CITO), bekend van de CITO-toets, kwam met de vraag of wij wilden meedenken over de vraag hoe het middelbare schoolexamen van de toekomst eruit zou moeten zien. Dit betekent dat wij als studenten mee mogen denken met de experts van het CITOlab, CITO’s proeftuin voor onderwijsinnovatie waar wordt gewerkt aan prototypes voor het onderwijs van morgen. Nu is het eindexamen nog heel cognitief ingestoken en sluit de manier van toetsen niet goed aan bij de 21st century skills.’

Divers

‘We werden opgedeeld in groepjes van vier en kregen per groep examenvakken om onder de loep te nemen. We begonnen met één vak per persoon, maar dat bleek veel te ambitieus en onhaalbaar. Uiteindelijk hebben we het teruggebracht tot twee vakken per groep. Onze groep heeft zich gericht op biologie en Nederlands. Ik vond Nederlands interessant, dus ik heb me daarmee beziggehouden.

Het interessante van werken in een groep is dat iedereen andere kennis en ervaring meebrengt en daarmee een ander perspectief. In onze groep bijvoorbeeld had iemand codering als hobby.'

Praktische toepassing

'Uit ons onderzoek onder leerlingen (de doelgroep) bleek dat de praktische toepassing van de getoetste kennis en skills gemist werd. Ze willen weten waar ze het allemaal voor doen en waarom ze die kennis nodig hebben. Daarom werd de toepasbaarheid van het examen onze focus. Hoe kunnen we de eindexamens zo kunnen ontwerpen dat de leerlingen zien hoe ze hun geleerde kennis toepassen in de praktijk?

Bij Nederlands hebben we gekeken wanneer er kritisch moet worden gelezen. We zijn nog langs geweest bij het CITOlab om te kijken hoe dat nu wordt geëxamineerd. Nu gebeurt dit nog in de vorm van begrijpend lezen. We hebben gezocht naar een medium dat vraagt om een kritische leeshouding, bijvoorbeeld een column. Als lezer word je dan uitgedaagd om je af te vragen: "Dat zegt die columnist nou wel, maar wat vind ik hier eigenlijk van?" Voor ons ontwerp kwamen we uit bij een krant. We hebben bewust gekozen voor een online versie. Daarmee is er meteen aandacht voor digitale geletterdheid. Het idee om de praktische toepassing van de skills te toetsen in een online nieuwsplatform sloeg aan bij de docent die ons coachte.'

Nieuwsplatform

We hebben een prototype van een nieuwsplatform ontwikkeld. We zijn geen onderwijsexperts, geen docenten Nederlands en geen websitebouwers. Dus onze focus lag op het afleveren van een product dat visueel op een goede manier zowel de interactie als de inhoud over kon brengen. Daarom hebben we ervoor gekozen Prezi te gebruiken. Met dit online presentatieprogramma kun je namelijk ook heel eenvoudig interactie toevoegen.

Door het examen Nederlands in de vorm te gieten van een nieuwsplatform kunnen de leerlingen hun kennis en skills toepassen. Online nieuwsconsumptie is bekend terrein voor hen.

Methode

'De methode die we hebben gebruikt bij het ontwerpen van ons nieuwsplatform heet design thinking. Daarbij staan de gebruikers, in dit geval de eindexamenleerlingen, centraal. Een uitdaging is dat ze zich maar kort kunnen concentreren. Het voortdurend online zijn is een heel andere vorm van concentratie. Daar moet je rekening mee houden. Onze oplossing is om het gebruik van internet tijdens het examen te omarmen in plaats van het te verbieden. Leerlingen kunnen sneller de informatie zoeken die ze nodig hebben en je stimuleert tegelijk hun zelfredzaamheid. Het omarmen van digitaal zoekgedrag stimuleert niet alleen hun zelfredzaamheid maar ook het zoekgedrag zelf, een van de 21st century skills.'

Eigen expertise

'Voor het vak biologie is een game ontwikkeld met behulp van Processing, opensource software waarmee je interactieve uitingen kunt programmeren. De dame in onze groep die codering als hobby heeft kon hier helemaal haar ei kwijt. Dat vind ik ook het leuke aan deze studie, dat je je eigen kennis kwijt kunt en dat je bovendien de kans krijgt om deze nog verder te ontwikkelen. Bij de ontwikkeling van het nieuwsplatform heb ik op een heel natuurlijke manier de leiding op me genomen. Hier kwam mijn ervaring uit de studie Docent Theatermaker goed van pas. Theater vind ik nog steeds erg leuk. Ik wil me in deze studie graag verder ontwikkelen in creatief leiderschap: hoe werken we samen, hoe kan ik als cross-overspecialist een rol vervullen in groepswerk. Ook kijk ik uit naar interdisciplinair samenwerken.'

De presentatie

'Voordat alle groepen hun oplossingen zouden presenteren aan het CITOlab en de experts op het gebied van alle vakken, hebben we contact met elkaar gezocht om tijdens de presentaties niet in herhaling te vallen en van elkaar te weten wat men ging presenteren. Na de presentatie gingen we in gesprek met experts. Dat vond ik heel tof. Opeens besef je dat ze voor het hele land de eindexamens maken. En dan is zo'n expert met jou in gesprek en luistert naar de presentatie van jouw voorstel.’

Nieuwe projecten

Siem wijst trots naar de nieuwe projecten waarmee de studenten alweer bezig zijn, als we na het interview nog even in de werkstudio van de Bachelor Crossover Creativity kijken.De volgende maatschappelijke uitdaging die om een creatieve oplossing vraagt is het reparatiemodel van de leenfiets in Amsterdam-Noord. Het doel is het reparatiemodel zodanig te veranderen dat ook de kleinere fietsenmakers kans maken om eraan mee te doen en van te profiteren.