.svg?ext=.svg){kind=logo}
Vlada zette echter door: haar afkomst en haar eetcultuur werden letterlijk en figuurlijk het deeg waarmee ze ging kneden. En waarmee ze bij HKU aan de master Fine Art afstudeerde.
Op haar twaalfde verhuisde Vlada van Rusland naar het Verenigd Koninkrijk, waar een intens gepassioneerde docent op haar middelbare school haar interesse voor beeldende kunst aanwakkerde. Vlada besteedde al haar vrije tijd op de kunstafdeling van de school. De docent veranderde haar blik op kunst en motiveerde haar om tentoonstellingen en galeries te bezoeken.
Wooncrisis
Na het behalen van haar BA Fine Art aan de Kingston School of Art in Londen nam Vlada’s carrière een vlucht en nam ze als mixed media kunstenaar regelmatig deel aan groepstentoonstellingen en performances. ‘Ik was altijd gefascineerd door wonen en de wooncrisis die in veel grote westerse steden zoals Londen heerst, en verwerkte dit in mijn kunst. Toen ik van Londen naar Rotterdam verhuisde zag ik dat ook hier de krapte op de woningmarkt enorm voelbaar is. Ik kon echt deze kwestie verzuipen en besefte: ik kan dit niet in mijn eentje oplossen. Het ging me meer om de verhalen van de mensen in die steden, in die woningen. Wie zijn de mensen die worstelen; hoe leven ze, hoe eten ze?’
EatHouse
Tijdens mijn residentie en solotentoonstelling ‘SHOWROOM’ in Roodkapje Rotterdam ontdekte ik dat verhalen over eten en eetcultuur mij enorm boeiden. Naast keramiek, textiel, video en natuurlijke verf wilde ik onderzoeken hoe ik voedsel als medium in mijn kunst kon gebruiken. Ik richtte toen samen met een aantal andere kunstenaars het collectief EatHouse op. Wij verkennen het potentieel van voedsel als atistiek middel om een dialoog op gang te brengen over de manieren waarop het culinaire het sociale beïnvloedt. We organiseren evenementen, keuken-take-overs, geldinzamelingsacties en online uitzendingen. Ook nodigen we andere kunstenaars uit die zich bezighouden met eten om hun onderzoek met een breder publiek te delen.
Voedingsbodem
Als kunstenaar experimenteerde Vlada continu en ze ontmoette veel mensen. Toch ontbrak het haar aan referenties, een voedingsbodem en mentoren om haar verhaal te verstevigen. ‘Ik heb me toen aangemeld voor de HKU-master Fine Art. Van anderen had ik er al mooie dingen over gehoord en na een bezoek aan de Loods voelde ik dat het helemaal aansloot bij wat ik wilde.
Ik werd helemaal weggeblazen toen ik ontdekte dat Annette Krauss er studieleider is, Falke Pisano docent, en Nancy Jouwe fellow bij HKU is. Dit zijn mensen die ik al bewonderde en wier visies ik deelde. Ik dacht: van deze mensen wil ik les krijgen!
Onvergetelijk
Vlada’s ambitie was te gaan koken met vrouwen in het Russische Oeralgebied (waar ze vandaan komt) en hun verhalen te verzamelen. ‘Maar op dat moment zaten we nog in de lockdown-periode en kon ik niet reizen. Toen het eindelijk mogelijk leek om naar de Oeral te gaan, viel Rusland Oekraïne binnen. Ik voelde me op dat moment even verloren. Als ik niet midden in het masterprogramma had gezeten, had ik dit project compleet overboord gegooid. Door veel gesprekken te voeren met mensen binnen en buiten de opleiding, ben ik blijven vasthouden aan mijn plan. Maar ik wist ook dat ik het wel op een andere manier moest aanpakken. Door de oorlog kon ik de verhalen niet gaan verzamelen en werd ik gedwongen om na te denken over andere opties. In deze fase voelde ik me echt gedragen door mijn HKU-docenten en -tutoren. Door hen besefte ik dat ik moest doorzetten: dit project was te belangrijk voor me om ermee te stoppen. Achteraf gezien waren dit misschien wel de ingewikkeldste twee jaar van mijn leven. Maar iedereen binnen de master heeft dat samen met mij gedragen. Dat is onvergetelijk.’
Landkaart
Vlada vond gelijkgestemde Russen uit de kunst- en cultuurwereld die in het westen wonen en leven en uit hetzelfde gebied komen als zij. Met deze mensen ging ze gesprekken aan om haar project verder uit te diepen. ‘De gesprekken gingen over kolonialisme en imperialisme en het effect dat dat nog steeds heeft op onze levens in het hier en nu. Zo kon ik alsnog de verhalen verzamelen die ertoe deden. Dit onderzoek resulteerde in het werk ‘take from the table, bring to the table’. Een opvouwbare houten tafel, met daarop deeg dat is gekneed in de vorm van een heuvelachtig landschap. Hierop is de kleurrijke landkaart van het Oeralgebergte geprojecteerd.’
Ontwrichting
Met take from the table, bring to the table nodigt Vlada het publiek uit om ‘Pelmeni’ vanuit verschillende perspectieven te bekijken. Pelmeni is een soort knoedel die zijn oorsprong vindt in het Altajgebergte en door nomadische volken verder werd verspreid naar het Oeralgebied. Het werk bestaat verder uit twee performatieve momenten. In een lecture performance kaart Vlada het Russisch imperialisme in het Oeralgebergte aan. Ze snijdt het uit deeg gecreëerde landschap in stukken en eet het later, in de vorm van Pelmeni, gezamenlijk op. De performance is een kritische metafoor voor het verlies van grondstoffen en de ontwrichting van nomadische culturen die met het imperialisme gepaard is gegaan. Daarna volgt een collectieve kooksessie waar gasten met elkaar in gesprek kunnen gaan.
Oorbrood
‘Het gezamenlijk maken van Pelmeni (letterlijk vertaald naar ‘oorbrood’) staat op de voorgrond van samen koken als een tijd om te luisteren. Eten is eigenlijk geschiedenis. Wanneer we een gerecht eten, eet je de culturele geschiedenis van zo’n gerecht en van de bevolking die het maakte en doorontwikkelde. Wat voor gerecht je ook eet, je eet verhalen. Die verhalen zijn heel belangrijk om te blijven vertellen, zodat culturen en cultuurbesef niet verloren gaan.’